Ekologia

Działania proekologiczne w byłej strefie ochronnej Huty Miedzi „Głogów”

Pierwsze powierzchnie doświadczalne z wprowadzeniem gatunków drzew i krzewów najbardziej tolerancyjnych na wpływ skażonego środowiska, z preferencją topoli, były zakładane w 1973 r. przez Instytut Dendrologii PAN w Kórniku.

W doświadczeniach testowano około 440 gatunków i odmian roślin drzewiastych, w tym 287 kultywarów topoli. Na przejmowanych sukcesywnie gruntach porolnych powstawały głównie plantacje topolowe składające się w większości z jednej odmiany topoli – Populus robusta. Nasadzenia te kontynuowano do 1989 r., a później w mniejszym natężeniu nawet do 1995 r.

W 1998 r. sporządzono pierwszą inwentaryzację zadrzewień w byłej strefie ochronnej. Powierzchnia opisana jako zalesiona strefy ochronnej wynosiła wówczas 910,7729 ha.

W roku 2004 przystąpiono do opracowania Uproszczonego Planu Urządzenia Lasu, który obowiązywał w latach 2005-2014 i obejmował powierzchnię 911,65 ha.

Aktualnie prace z zakresu gospodarki leśnej wykonywane są w oparciu o obowiązujące i zatwierdzone plany, tj. Plan Urządzenia Lasu dla lasów stanowiących własność Skarbu Państwa, a będących w użytkowaniu wieczystym KGHM oraz Uproszczony Plan Urządzenia Lasu dla lasów stanowiących własność KGHM PM S.A. Operaty zostały opracowane przez Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Brzegu na okres dziesięciu lat i obowiązują na lata 2015-2024. Powierzchnia opracowania wynosi 933,65 ha w tym grunty leśne zajmują 717,04 ha, z czego powierzchnie pokryte drzewostanem zajmują 643, 67 ha.

Zasadniczym elementem prac leśnych jest przebudowa istniejących monolitycznych nasadzeń topolowych na drzewostany liściaste, długowieczne z dębem i bukiem jako gatunkami głównymi lasotwórczymi w domieszce z lipą, klonem, modrzewiem itp.

W ramach przebudowy plantacji topolowych realizowane są następujące zadania z zakresu gospodarki leśnej:

1. Plan użytkowania rębnego lasu (zręby – wycinka zupełna drzew głównie topoli z wyznaczonych powierzchni),

2. Plan użytkowania przedrębnego lasu (trzebieże wczesne i późne – usuwanie częściowe drzew na istniejących nasadzeniach – wycinka drzew chorych, obumarłych, wywrotów i złomów oraz niepożądanych),

3. Wprowadzanie nowych nasadzeń drzew i krzewów leśnych w miejsce usuniętych topoli (odnowienia i zalesienia),

Uwaga:

Przy omawianiu prac sadzeniowych związanych z wprowadzaniem młodego pokolenia drzew i krzewów należy rozróżnić powierzchnie dotyczące zalesień i odnowień.

Zalesiania – to proces wprowadzania lasu na powierzchnie inne niż leśne, np. na nieużytki porolne, wydmy, bagna, torfowiska oraz powierzchnie zdegradowane działalnością człowieka (hałdy kopalniane, odkrywki) w celu przywrócenia im naturalnych warunków panujących w kompleksie bioekologicznym.

Odnowienia lasu – to proces powstawania w sposób naturalny lub sztuczny młodego pokolenia drzew. Odnowienie lasu prowadzi się zawsze na powierzchniach leśnych, uprzednio zajętych przez las w przeciwieństwie do zalesiania, które prowadzi się na powierzchniach nieleśnych np. nieużytkach porolnych, hałdach.

4. Pielęgnacja nowych nasadzeń drzew i krzewów leśnych w uprawach (wykaszanie chwastów i traw oraz usuwanie niepożądanych dzikich odrostów i regulacja składu gatunkowego wprowadzonych nasadzeń),

5. Ochrona powierzchni odnowionych i zalesionych przed zwierzyną poprzez: – grodzenie młodych upraw siatką leśną, – palikowanie pojedynczych sadzonek drzew, – smarowanie repelentami (środkami ochrony roślin) przed zgryzaniem,

6. Dokarmianie zwierzyny i rozwieszanie budek lęgowych dla ptaków i schronów dziennych dla nietoperzy, 7. Ochrona przeciw pożarowa terenów leśnych HMG

Na wniosek Huty Miedzi „Głogów”, w celu ochrony wysokich walorów przyrodniczych m.in. starorzeczy rzeki Odry, zespołów roślinnych, od wodno-szuwarowych do żyznych lasów liściastych, z licznymi – chronionymi gatunkami fauny i flory, Wojewoda Dolnośląski w dniu 28.10.2005 r. ustanowił użytek ekologiczny „Łęgi Głogowskie”. Użytek ten zajmuje obszar w międzywalu rzeki Odry o powierzchni 605, 6 ha i rozciąga się na terenie do którego to KGHM posiada tytuł prawny.

Huta Miedzi „Głogów” rokrocznie wykonuje zabiegi mające na celu utrzymanie stanu, odtworzenie siedlisk i ochronę gatunkową na terenie użytku ekologicznego „Łęgi Głogowskie”. Są to miedzy innymi: wykaszanie łąk w sposób pozostawiający płaty późno dojrzewającej roślinności (zbiorowiska Cnidion dubii – łąki selernicowe) oraz wykaszanie szuwaru trzcinowego na siedliskach łąkowych, usuwanie samosiewów drzew i krzewów wrastających ekspansywnie w cenne siedliska łąkowe, sadzenie drzew i krzewów gatunków rodzimych zgodnych z typem siedliskowym lasu w miejscach po usuniętych plantacjach drzew obcego pochodzenia. Zakładanie remiz dla ptaków, rozwieszenie schronów dziennych dla nietoperzy i skrzynek lęgowych dla ptaków, wykonanie konstrukcji gliniano-drewnianych tj. siedlisk zastępczych dla owadów gniazdujących w glinie, prace porządkowe – systematyczne usuwanie nielegalnie wysypanych odpadów.

W 2008 roku Huta Miedzi „Głogów” wykonała na tym terenie zadanie pn. „Zatrzymanie procesu degradacji systemów mokradłowych i stabilizacja stosunków wodnych na terenie przyległym do Huty Miedzi „Głogów” – wykonanie progów drewniano-kamiennych na rzece Średni Potok” – 7 szt.

W 2008 roku w Hucie Miedzi „Głogów” stwierdzono nieudaną próbę gniazdowania sokoła wędrownego. Aby umożliwić sokołom bezpieczne wyprowadzanie lęgu podjęto decyzję o zamontowaniu platformy lęgowej na jednym z kominów huty. Jesienią 2008 roku na kominie Huty Miedzi Głogów II tzw. „koniczynce” została zamontowana platforma lęgowa. Dowodem na trafność wyboru miejsca było stwierdzenie 31 marca 2009 r. 3 jaj sokoła wędrownego w zamontowanym gnieździe. Po miesiącu oczekiwania wykluły się 3 młode ptaki. Zostały one zaobrączkowane w połowie maja, a w sierpniu opuściły na dobre rodzinne strony.

W 2011 roku KGHM Polska Miedź S.A. podjęła działania mające na celu umożliwienie oglądania sokolej rodziny online. Od roku 2012 życie głogowskich sokołów można podglądać on-line poprzez stronę Stowarzyszenia „Sokół”. Rokrocznie imiona dla „hucianych” sokołów wybierane są w konkursie ogłaszanym na stronie Stowarzyszenia „Sokół”. KGHM jest jego współorganizatorem oraz fundatorem nagród dla jego zwycięzców.

Dodatkowo przy realizacji prowadzonych prac inwestycyjnych związanych z budową instalacji składowiska odpadów przemysłowych Biechów III usunięto 5900 sztuk drzew z gatunku topola, na które uzyskano zgodę Urzędu Gminy Żukowice w zamian za wykonanie nasadzeń zastępczych w ilości 3000 sztuk drzew ozdobnych w formie parkowej na terenach HMG we wsi Żukowice. Powyższe zadanie zostało zrealizowane w roku 2017.